Άνθρωπος ή καλαμάρι; Ελευθερία ή θάνατος;
( Μέρος 9ο )
9. Το κώλυμα
Για να μην αναλώσουμε το είναι μας στο τρίπτυχο τροφή, προστασία, αναπαραγωγή, για να μην απολέσουμε την ελπίδα της ανθρωπότητάς μας και εντέλει για ν’ αποφύγουμε την πυρωμένη σχάρα, στην οποία μοιραία καταλήγουν τα ζουμερά κεφαλόποδα, έχουμε ως εκ τούτου μία επιλογή, με άπειρες προσωπικές αποχρώσεις. Την αλήθεια της ελευθερίας.
Τι μας εμποδίζει να πορευθούμε στην οδό αυτή; Γιατί προτιμάμε την καλαμαροποίηση; Γιατί προκρίνουμε τη συνδιαλλαγή, τη συνθηκολόγηση; Σε τελική ανάλυση ποιο είναι το πρόσκομμα της ελευθερίας; Ποιος μας φράζει το δρόμο;
Θα επιστρέψω για βοήθεια στο μύθο. Μια φοβερή ύπαρξη στο λαβύρινθο σκίαζε τις ζωές των καταδικασμένων νέων. Ο εφιαλτικός, ανθρωποφάγος μινώταυρος. Αυτός είναι το ολέθριο εμπόδιο. Το συνώνυμο της απώλειας. Η στέρηση όλων αυτών που εγώ ή εσύ θεωρούμε πολύτιμα. Ότι έχω τοποθετήσει ευλαβικά στον πυρήνα της ύπαρξής μου. Βάλτε κι εσείς ότι πιστεύετε. Άλλος τη ζωή του ή τη ζωή των δικών του, άλλος την περιουσία, τη δόξα, την καριέρα, ένα σπίτι κι ένα αυτοκίνητο, μια ταυτότητα, ένα κόσμημα, μια πέτρα. Άπειρα τα είδωλα. Τόσα όσοι κι άνθρωποι. Όσοι είναι, όσοι ήταν και όσοι θα ‘ναι. Ζοφερό εμπόδιο ένα. Η απώλεια.
Σε κάθε περίπτωση, στα μικρά και τα μεγάλα, το παράγωγο της ενδεχόμενης απώλειας είναι πάντα ο φόβος κι αυτός με τη σειρά του πυροδοτεί την οργή. Παίζω τάβλι με διαφαινόμενη ήττα και νευριάζω γιατί φοβάμαι πως θα χάσω. Παραβιάζουν την προτεραιότητά μου στο δρόμο και ο φόβος πιθανού ατυχήματος με οργίζει. Με απολύουν από τη δουλειά, το μέλλον με τρομάζει κι αγανακτώ. Αργεί το παιδί μου να επιστρέψει, αγωνιώ για την ασφάλειά του και του τα ψέλνω νευριασμένος όταν με το καλό επιστρέψει. Απώλεια, φόβος, οργή. Το τρίπτυχο της ειλωτίας. Το ένα γεννά το άλλο. Φοβάμαι μήπως χάσω και θυμώνω. Κι όσα περισσότερα έχω να χάσω, τόσο πιο πολύ φοβάμαι. Κι όσο παραπάνω φοβάμαι, άλλο τόσο οργίζομαι. Υφίσταται αναλογία μεγέθους στο φοβικό παρόν και στην προσκόλληση σ’ αυτό που θεωρώ ουσιώδες για τη ζωή. Όσο πιο πολύ λατρεύω το είδωλο μου, τόσο πιο πολύ φοβάμαι μαινόμενος για το χαμό του.
Η οργή είναι η έκρηξη του συσσωρευμένου φόβου της απώλειας. Και η αυτοκριτική, ο αυτοσαρκασμός, είναι ο πρώτος αναβαθμός στην κλίμακα της αυτογνωσίας. Τούτο το πρώτο βήμα είναι το δυσκολότερο. Ο λόγος είναι ένας. Ο εαυτός μου. Υπέροχος, αρχοντικός, θεϊκός και ταυτόχρονα ταλαίπωρος, μίζερος και χωμάτινος. Διχασμός και αντίθεση. Έτοιμος να σταθώ σε Θερμοπύλες, να βάλω φωτιά σε μπαρουταποθήκες, να πω όχι σε τυράννους. Πρόχειρος όμως πάντα εφιάλτης, δοσίλογος, μαυραγορίτης. Στοιβαγμένος στα πολιτικά γραφεία για μια θέση, γονυπετής παρακαλετής για ένα ρουσφέτι. Αγανακτισμένος στην πλατεία συντάγματος και καταναλωτής coca cola στο lidl. Πώς ν’ αντικρύσω την αλήθεια του είναι μου; Να τολμήσω να ρίξω έστω ένα φευγαλέο βλέμμα στα βάθη της ψυχής μου; Πώς να παραβλέψω τον παραμορφωτικό καθρέπτη στον οποίο αντικατοπτρίζεται το υπέρλαμπρο ναρκισσιστικό εγώ; Πώς να ξεφύγω από το σύνδρομο του αδικημένου ξανθόπουλου;
"Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία". Θέλει αρετή για την αυτογνωσία και τόλμη για να θρυμματίσω τα είδωλα που με στοιχειώνουν. Στη θέση τους, στον πυρήνα της ύπαρξής μου, ν’ αναστηλώσω γιορταστικά τη θεϊκή μου εικόνα. Να βρω μέσα στις αντιθέσεις, στην καταιγίδα, στη φουρτούνα, την περιεκτική απάθεια. Εγώ κι εσύ. Αυτή είναι η ισορροπία. Δεν είναι νιρβάνα, ούτε ενδοσκοπική φλυαρία. Είναι συνεχής πάλη σταθερότητας εν μέσω αντίρροπων δυνάμεων. Είναι δυναμικός αγώνας, όχι νεκρό σημείο. Θέλει λεβεντιά για ν’ αντιμετωπίσεις την απώλεια με χαμόγελο. Είναι σίγουρο πως θα στερηθείς πολλά, αλλά όσο αποβάλλεις τις εξαρτήσεις σου, τόσο πιο ελαφρύς νιώθεις. Κερδίζει τελικά μόνο αυτός που χάνει. Και είναι βέβαιο πως έτσι, θα γίνεις κάποτε άνθρωπος, ενώ θα είσαι ήδη, εδώ και τώρα ελεύθερος. Εσύ κι εγώ.
