Άνθρωπος ή καλαμάρι; Ελευθερία ή θάνατος;
( Μέρος 3ο )
3. Η εξαίρεση
Παρόλα ταύτα, αναφέρεται στα βιολογικά εγχειρίδια, η περίπτωση ενός περίεργου γλάρου, γνωστού με το όνομα Ιωνάθαν Λίβινγκστον Γλάρος. Το παράξενο αυτό πτηνό, φημολογείται ότι ενέργησε κόντρα στο τρίδυμο τροφή - αυτοπροστασία - αναπαραγωγή, εμφανίζοντας αποκλίνουσα και αυτοκαταστροφική κοινωνική συμπεριφορά. Η θαυμαστή σύγχρονη επιστημονική σκέψη, η θεμελιωμένη στο καρτεσιανό cogito ergo sum, σκέφτομαι άρα υπάρχω, με την αξιοθαύμαστη τακτική συστηματικότητα που τη διακρίνει, κατέταξε το γλάρο Ιωνάθαν στα πτηνά με ειδικές ανάγκες, κοινώς ΠΜΕΑ. Η κατηγορία αυτή ως γνωστό περιλαμβάνει, ότι η σκεπτόμενη κοινωνία αδυνατεί να συν + χωρέσει, να περιχωρίσει δηλαδή αγαπητικά και εκστατικά. Διότι η σκέψη, άρα και ή ύπαρξη σύμφωνα με τον Ντεκάρτ πάντα, δε συνεπάγεται αναγκαστικά και κατανόηση της ετερότητας. Πιο απλά, το ξύσιμο της κεφαλής μου, μπορεί να σημαίνει προβληματισμό, αλλά δύναται φυσικά να υποδηλώνει και φαγούρα.
Ο γλάρος κάποια στιγμή εξαφανίστηκε. Η ύπαρξή του λανθάνει στο μεταίχμιο ιστορίας και μύθου. Σε ότι αφορά βέβαια την προβληματική μου, για τη σχέση κεφαλόποδων και ανθρώπων, ένα είναι σίγουρο: είτε υπήρξε, είτε όχι, ανήκει σ’ αυτό που πολύ βολικά χαρακτηρίζουμε ως εξαίρεση ή αλλιώς περιθώριο. Και ως γνωστόν οι εξαιρέσεις λειτουργούν επιβεβαιωτικά για τον κανόνα. Αλήθεια, τι παράδοξο φαινόμενο; Η εξαίρεση, το περιθώριο, η «θλιβερή» μειοψηφία, το μέρος, το ελάχιστο, η μονάδα, να επιβεβαιώνει, να δίνει δηλαδή υπαρξιακό έρεισμα στον κανόνα, στην πλειοψηφία, στο σύνολο, στο όλον.
Επιστρέφοντας όμως στην εξέταση των κανονιστικών χαρακτηριστικών του ζωικού βασιλείου, τελικά, ποιο χαρακτηριστικό απουσιάζει καθ’ ολοκληρίαν, πλήρως και απόλυτα από τον αγαπητό θαλασσινό μεζέ μας; Ποια η θεμελιώδης οντολογική διαφορά καλαμαριού και ανθρώπου; Τι έχω που δεν το έχει; Μα φυσικά την ελευθερία. Θα προσπαθήσω λοιπόν αμέσως να ανιχνεύσω, σε αντιδιαστολή με το καλαμάρι της ανάγκης, τον άνθρωπο της ελευθερίας, ή καλύτερα τον εν τω γίγνεσθαι ελεύθερο άνθρωπο.
